Αρχαιολογικό Μουσείο Σαμοθράκης

Το 1938 άρχισαν οι συστηματικές ανασκαφές στο Ιερό των Μεγάλων Θεών της Σαμοθράκης από το Ινστιτούτο Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, οι οποίες συνεχίζονται μέχρι σήμερα, υπό τη διεύθυνση των Karl Lehmann (1938- 1960), James R. McCredie (1966- 2012) και Bonna D. Wescoat (2012-). Το Αρχαιολογικό Μουσείο Σαμοθράκης κατασκευάστηκε (1939-1961) στην Παλαιόπολη, κοντά στο Ιερό των Μεγάλων Θεών, με πρωτοβουλία των Αμερικανών ανασκαφέων του και ιδιαίτερα του τότε διευθυντή της ανασκαφής Karl Lehmann, σε σχέδια του αρχιτέκτονα Stuart M. Shaw (1899-1985). Η πρώτη έκθεση με υλικό κυρίως από τις Αμερικανικές ανασκαφές, περιλάμβανε μόνο τρεις αίθουσες και εγκαινιάστηκε το 1955. Η νέα έκθεση του Μουσείου διαρθρώνεται σε πέντε αίθουσες (Α-Ε) περιμετρικά ενός κεντρικού αιθρίου, στο οποίο εκτίθενται επιτύμβιες επιγραφές, ψηφίσματα, αναθηματικές επιγραφές και κατάλογοι θεωρῶν-προξένων(;), μυστῶν και ἐποπτῶν. Η νέα έκθεση του Μουσείου που παρουσιάζει και ευρήματα από τις νεότερες ανασκαφές και περισυλλογές της ΙΘ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων αρχικά και στη συνέχεια της Εφορείας Αρχαιοτήτων Έβρου σε διάφορους αρχαιολογικούς χώρους του νησιού, από τη Μέση Νεολιθική περίοδο (περίπου 5.500 π.Χ.) μέχρι τους Νεότερους Χρόνους, έχει και πάλι ως κεντρικό θεματικό άξονα το Ιερό των Μεγάλων Θεών. Η διάταξη των εκθεσιακών ενοτήτων παρακολουθεί την πορεία του αρχαίου επισκέπτη, ο οποίος για να φτάσει στο Ιερό περνούσε από την αρχαία πόλη, την εμπειρία του πριν και κατά τη μύηση. Στην Αίθουσα της υποδοχής του επισκέπτη στο Μουσείο φιλοξενούνται ιστορικές αρχιτεκτονικές αποκαταστάσεις σημαντικών κτιρίων του Ιερού (Θόλος της Αρσινόης Β΄, το Ἱερόν, Αυλή του Βωμού) από την πρώτη περίοδο της Αμερικανικής έρευνας.

Η ανακαίνιση του Μουσείου έγινε με την αξιοποίηση των πιστώσεων του Επιχειρησιακού Προγράμματος ΕΣΠΑ 2007-2013 και η νέα έκθεση του Μουσείου υλοποιείται την περίοδο αυτή με πιστώσεις του Επιχειρησιακού Προγράμματος ΕΣΠΑ 2014-2020.